10 zabytków w Rzymie za darmo!
Rzym to jedno z nie wielu miast w Europie gdzie turysta może zwiedzać budżetowo ponieważ wiele miejsc nie wymaga zakupienia biletów wstępu. W tym poście znajdziecie listę 10 miejsc które możecie zwiedzić w Rzymie gratis. Oczywiście takich miejsc jest jeszcze więcej ale te poniżej wymienione są tymi najważniejszymi i najciekawszymi.
-
Bazylika Św. Piotra
Bazylika Św. Piotra została wzniesiona w miejscu, gdzie według chrześcijańskiej tradycji został ukrzyżowany Św. Piotr. Pierwsza Bazylika powstała już za czasów cesarza Konstantyna. Znajdowała się wówczas poza obrębem miasta. Dopiero w IX wieku papież Leon IV wzniósł wokół bazyliki pierwsze mury obronne. Dzięki ich powstaniu, miejsce stało się na tyle bezpieczne, że można było przenieść tutaj rezydencję papieską. Wcześniej znajdowała się ona na Lateranie.
Papieże, ostatecznie przenoszą swoją siedzibę na Watykan na początku XV wielu i natychmiast zaczynają inwestować w bazylikę. Żadne remonty nie są jednak w stanie naprawić, w stopniu dostatecznym, ponad 1000-letniej budowli. Dlatego w 1506 roku Papież Juliusz II podejmuje decyzję o wzniesieniu na miejscu starej, nowej bazyliki. Pierwszym architektem, któremu powierzono to zadanie jest Bramante. Po nim, jeszcze wielu innych wybitnych mistrzów będzie kontynuować budowę nowej bazyliki, aż do momentu zakończenia prac w 1626 roku. Po 120 latach bazylika zostaje otwarta przez Papieża Urbana VIII. Dzisiaj Bazylika jest odwiedzana średnio przez 30 tys. osób, w większości oczywiście przez turystów.
Najważniejsze dzieła sztuki, które możecie zobaczyć wewnątrz to:
- Pietà Michała Anioła (1498 – 1500) – rzeźba przedstawia Maryję z ułożonym na Jej kolanach martwym ciałem Chrystusa. Rzeźba wylansowała karierę tego, na ten czas jeszcze bardzo młodego artysty. Jest ona również jedyną, podpisaną imieniem artysty, rzeźbą.
- Grób Świętego Jana Pawła II – od 2011 roku przeniesiony do kaplicy św. Sebastiana.
- Baldachim Berniniego – potężna z brązu odlana struktura, wieńcząca ołtarz papieski.
- Kopuła według projektu Michała Anioła, na którą można wejść po wykupieniu biletów. Są one sprzedawane po prawej stronie przy wyjściu z bazyliki. Ich cena to 8 euro, jeśli chce się na nią wspiąć po 551 stopniach lub 10 euro, gdy korzysta się z windy. Wtedy do pokonania pozostaje wyłącznie 320 stopni.
- Witraż Berniniego w apsydzie, przedstawiający gołębicę jako symbol Ducha Świętego.
- Pomnik Papieża Aleksandra VII (Bernini). Papież klęczy z twarzą zwrócona w stronę wiernych pod cokołem rozciąga się marmurowa kotara, spod której ujawnia się z brązu odlany szkielet z klepsydrą symbolizujący śmierć i przemijający czas – Memento Mori.
Ważne informacje:
Wstęp do Bazyliki Św. Piotra jest bezpłatny. Aby wejść do niej należy ustawić się w kolejce formowanej na placu przed Bazyliką i następnie przejść przez bramki do kontroli bezpieczeństwa. W sezonie nasilonego ruchu turystycznego, latem, w kolejce przychodzi odstać czasami godzinę. Natomiast wstęp do Kaplicy Sykstyńskiej jest już płatny.
Godziny otwarcia: Codziennie od 7.15 – 19.00
W środy, podczas audiencji papieskiej (o ile audiencja odbywa się na placu) bazylika jest zamknięta i otwierana jest dopiero o 12.30/13.00
UWAGA: Baldachim Berniniego jest obecnie w trakcie prac konserwatorskich (do końca 2024 r.) w związku z czym jest zastawiony rusztowaniem.
-
Ekstaza Św. Teresy w Kościele Santa Maria della Vittoria.
Rzeźba znajduje się w kaplicy Cornaro mieszczącej się po lewej stronie ołtarza. Inspiracją do stworzenia tego ołtarza był dla Berniniego teatr i w takiej formie ołtarz został stworzony. Dlatego, jak w teatrze jakby w jego lożach, w roli widzów widzimy siedzących członków rodu Cornaro (zamożnego weneckiego rodu) podziwiających mającą miejsce na scenie ekstazę Św. Teresy.
Święta unosi się w powietrzu, spod jej szat wystaje jej bosa stopa, a nad nią widzimy młodego anioła trzymającego w rękach strzałę, którą wbija w serce Świętej, wprawiając ją w Boską ekstazę. Rzeźba została rozsławiona przez amerykańskiego pisarza Dana Browna, który w powieści Anioły i Demony wykorzystuje kaplicę Cornaro jako miejsce, gdzie umieszcza ołtarz żywiołu ognia.
Bernini był jednym z najwybitniejszych architektów XVII wieku. W Rzymie zaprojektował bardzo wiele budynków oraz fontann. Większość z nich można podziwiać nieodpłatnie. Są to między innymi:
- Fontanna Trytona, na placu Barberini
- Fontanna Czterech Rzek, na placu Navona
- Bazylika św. Andrzeja, na Kwirynale
Ważne informacje:
Godziny otwarcia kościoła Santa Maria della Vittoria: 8.30-12.00 15.30-18.00
-
Mojżesz Michała Anioła w Bazylice San Pietro in Vincoli.
Dzieła Michała Anioła, gdziekolwiek się one znajdują, przyciągają miliony turystów z całego świata. Bywają tam umieszczone za kuloodpornymi szybami i aby móc je zobaczyć trzeba często słono zapłacić, tylko nie w Rzymie. Tutaj dzieła tego wielkiego Toskańczyka są wręcz na wyciągniecie ręki i w dodatku za darmo.
We wczesnochrześcijańskiej bazylice San Pietro in Vincoli (Św. Piotra w okowach) wzniesionej po to, aby umieścić w niej relikwie łańcuchów św. Piotra (znajdują się pod ołtarzem głównym) znajduje się też grób papieża „wojownika” – Juliusza II. Zaprojektowany przez Michała Anioła początkowo miał znaleźć się wewnątrz Bazyliki św. Piotra, jednak w momencie śmierci Juliusza II bazylika była w trakcie budowy, więc grobowiec ostatecznie został umieszczony tutaj.
W centralnej części Bazyliki widzimy postać Mojżesza. W trakcie ucieczki Żydów z Egiptu, Mojżesz udał się na górę Synaj, gdzie od Boga otrzymał tablice z 10 przykazaniami. W tej pozie został też uwieczniony. Niestety, kiedy wracał schodząc w dolinę zobaczył jak Żydzi w czasie jego nieobecności zaczęli wychwalać złotego cielaka. Wtedy rozgniewany rozbił tablice.
Ciekawostka: Mojżesz przedstawiony jest z rogami. Dlaczego? Obejrzyjcie filmik!
Ważne informacje:
Godziny otwarcia: 8.00-12-30 15.00-18.00
-
Freski w Kościele Św. Ignacego z Loyoli.
W tym kościele położonym nieopodal Panteonu znajdujemy przepiękne freski wykonane przez jezuitę Andreę Pozzo. Artysta specjalizował się w tworzeniu iluzji, dlatego jego dzieła są niebywale zaskakujące. W centralnej części sklepienia kościoła widać Chrystusa z krzyżem, przed którym klęczy Św. Ignacy założyciel „Towarzystwa Jezusowego”. Od Ignacego rozchodzą się 4 promienie, które uderzają w 4 alegoryczne postaci przedstawiające 4 kontynenty. Symbolizują one fakt, iż to właśnie Jezuici byli wysyłani w cztery strony świata, aby szerzyć wiarę chrześcijańską. Zaś całe sklepienie wygląda tak jakby sufit się rozstąpił a za nim otworzyło się przed nami niebo.
Jeszcze jednym zaskakującym dziełem w kościele jest kopuła, której nie ma! Marzeniem Jezuitów było, aby zwieńczyć kościół kopułą. Niestety papież nie dał na to przyzwolenia, dlatego Jezuici poprosili Andreę Pozzo, aby ten po prostu tę kopulę im namalował. Dlatego jak będziecie patrzeć do góry doznacie iluzji, to pamiętajcie, że kopuła faktycznie nie istnieje. Sklepienie w tym miejscu jest płaskie.
Ciekawostka: W posadzce artysta umieścił 2 żółte krążki. Stojąc na nich widz ma najlepszą perspektywę sklepienia i stamtąd wrażenie iluzji jest największe.
Ważne informacje:
W bazylice jest zamontowane lustro, które odbija sklepienie. Do lustra zwykle ustawia się dość długa kolejka. Osobiście nie polecam abyście stawali w kolejce, ponieważ podnosząc głowę do góry macie równie dobry widok i nie musicie stać w kolejce.
Godziny otwarcia: 9.00 – 23.30
-
Forum Romanum z góry.
Plac kapitoliński jest sam w sobie odrębnym klejnotem architektury. Plac bowiem zaprojektował sam Michał Anioł, ale dopiero to, co kryje się za ratuszem (stojącym po wschodniej stronie placu), to na prawdę zapiera dech w piersiach – mowa o wspaniałym widoku na Forum Rzymskie.
Forum to starożytne centrum Rzymu – główny rynek, przy którym mieściły się najważniejsze budynki administracyjne, handlowe i sądowe. Tutaj stały rzeźby najwybitniejszych wodzów i cesarzy. Tutaj znajdowały się świątynie najważniejszych rzymskich bogów. Z tarasu na wzgórzu kapitolińskim widać nie tylko Forum, ale i Palatyn a nawet fragment Koloseum.
Jeśli nie chcecie płacić 18€ za bilet wstępu do parku archeologicznego Forum Romanum i na Palatyn, to z Kapitolu macie naprawdę fantastyczny widok na ten jedyny w swoim rodzaju zabytek Rzymu.
Jeśli natomiast zdecydujecie się na zejście, na Forum, to bilety możecie kupić drogą internetową lub na miejscu pod kolumną Trajana, przy Largo Romolo e Remo oraz przy świątyni Wenus i Romy.
Ważne informacje:
W każdą pierwszą niedzielę miesiąca wejście do Koloseum i na Forum Romanum jest bezpłatne. Decydując się na taką opcję będą musieli Państwo odstać kilka godzin w niezmiernie długich kolejkach.
-
Obrazy Caravaggia w kościele św. Ludwika króla Francji, bazylice Santa Maria del Popolo i w bazylice św. Augustyna.
Caravaggio to prawdziwy „niegrzeczny chłopiec” wśród XVI-wiecznych artystów. Najwięcej szczegółów o jego życiu znamy bowiem z kronik policyjnych barokowego Rzymu.
Karierę rozpoczął pod koniec XVI wieku, kiedy dzięki wpływowemu kardynałowi Giulio del Monte uzyskał zlecenie na wykonanie trzech obrazów do kaplicy Contarelli w kościele Św. Ludwika króla Francji. Artysta wykonał trzy dzieła: „Powołanie Św. Mateusza”, „Św. Mateusz piszący ewangelię” i „Męczeńska śmierć Św. Mateusza”.
Dzięki tym dziełom Caravaggio stał się najbardziej rozchwytywanym artystą Rzymu, a w rzymskich kościołach zaczęły pojawiać się kolejne dzieła pędzla tego artysty.
Obrazy Caravaggia możecie zobaczyć za darmo w kaplicy Cerasi w Santa Maria del Popolo. Są to: „Śmierć św. Piotra” i „Nawrócenie Szawła”. Tutaj można z bliska zobaczyć charakterystyczny dla tego artysty realizm oraz zaskakujące efekty świetlne, którymi posługuje się Caravaggio, aby opowiedzieć nam dzieje patronów Rzymu.
Jeszcze jedno dzieło, które artysta wykonał tuż przed koniecznością opuszczenia Rzymu w związku z zamordowaniem „przyjaciela” i rywala w miłości – Ranuccia Tommasoniego – to „Madonna Pielgrzymów” umieszczona w kaplicy Cavaletti u Św. Augustyna.
Ciekawostką jest fakt, iż Matka Boska jest przedstawiona z rysami pewnej “przyjaciółki” Caravaggia – Magdaleny Togni. Lena, bo pod tym imieniem była ona powszechnie znana, wykonywała najstarszy zawód świata, dlatego przedstawienie jej jako Matki Boskiej wywołało ogromny szok wśród Rzymian. Ojcowie augustianie pozwolili jednak na to, aby obraz pozostał w kaplicy, ponieważ kurtyzany należały do grupy największych darczyńców na rzecz bazyliki.
Ważne informacje:
Godziny otwarcia Bazylika św. Augustyna: 7.30-12.30 16.00-19.30
Godziny otwarcia Kościół św. Ludwika króla Francji: 9.30-12.45 14.30-18.30
UWAGA! Bazylika Santa Maria del Popolo jest zamknięta do listopada 2024 r. w związku z prowadzonymi pracami konserwatorskimi.
-
Średniowieczne mozaiki w Bazylice św. Klemensa.
Bazylika Św. Klemensa jest przez przewodników pospolicie nazywana kościołem „tiramisu” ponieważ jest położona na wielu poziomach. Płacąc 10€ za bilety wstępu można zejść w podziemia i zapoznać się z ciekawymi archeologicznymi pozostałościami takimi jak wczesnochrześcijańska bazylika, mitreum i podziemna rzeka – Rio Labicano.
Jeśli jednak chcemy zwiedzać bazylikę budżetowo, to możemy bez konieczności kupowania biletu wejść do najwyższej warstwy bazyliki, aby podziwiać m. in wspaniałe mozaiki, które od XII wieku zdobią absydę.
Mozaiki ufundował papież Paschalis II. Na złotym tle widzimy krzyż, z ukrzyżowanym Chrystusem w jego centrum i z wizerunkami 12 gołębi na jego ramionach, jako symbol 12 apostołów. Przy krzyżu stoją z prawej jego strony Maryja, z lewej Św. Jan. Nad krzyżem widoczna wyciągnięta dłoń Ojca z koroną chwały dla Syna. Pod krzyżem z krzewu akantu wypływają cztery strumienie (cztery Ewangelie), z których piją jelenie (spragnione dusze wiernych) symbolizujące akt Łaski dla ludzkości. Sam motyw spiral akantu wywodzi się ze starożytności – Ara Pacis.
Poniżej krzewu znajduje się napis porównujący kościół do niebiańskiego ogrodu, a jeszcze niżej, w centrum, znajduje się Agnus Dei (baranek Boży), ku któremu zmierza dwanaście owiec (12 Apostołów) opuszczających Jerozolimę i Betlejem (prawo stare i nowe).
Jeszcze jednym skarbem bazyliki jest kaplica Branda Castiglioni z freskami przedstawiającymi życie Św. Katarzyny Aleksandryjskiej wykonanymi przez Masaccio.
Ważne informacje:
Aby zejść do podziemi bazyliki trzeba kupić bilet. Bilet możecie kupić drogą internetową lub na miejscu. Koszt 10 euro osoba dorosła.
Godziny otwarcia: Pon. – Sob. 9.00-12.30 14.00-18.00 Niedz. 12.00-18.00
-
Ikonę Salus Populi Romani i relikwie żłóbka w bazylice Santa Maria Maggiore.
Bazylika Santa Maria Maggiore to najważniejsza bazylika Maryjna w Wiecznym Mieście. Według chrześcijańskiej tradycji bazylika powstała w miejscu, gdzie w IV wieku między 4 a 5 sierpnia cudownie spadł śnieg. W związku z tym bazylika jest też nazywana Santa Maria ad nives (Bazylika Matki Bożej śnieżnej).
Obecna struktura jest datowana na V wiek i powstała tuż po zakończonym soborze w Efezie, podczas którego Maryję ogłoszono – teotokos – Matką Bożą.
Bazylika kryje wiele skarbów. Jednym z nich jest znajdująca się w kaplicy Borghese ikona Salus Populi Romani(Ocalenie Ludu Rzymskiego). Ikona przedstawia Maryję w wersji hodegetria, czyli wskazująca drogę. Za każdym razem, kiedy w Rzymie działo się coś złego lud rzymski modlił się do Matki Bożej nosząc w procesjach tę ikonę, a Maryja zawsze przychodziła im z pomocą. Ikona jest datowana na XII wiek. W XVI wieku ikona Stała się symbolem zakonu Jezuitów i dzięki temu została rozpowszechniona na świecie. Papież Św. Jan Paweł II uczynił z niej symbol światowych dni młodzieży a papież Franciszek często przed tą ikoną modli się do Maryi.
W bazylice można również zobaczyć inną niezwykle cenną relikwię, którą jest żłóbek Jezusa. Przywieziona w średniowieczu relikwia dziś spoczywa w konfesji pod ołtarzem głównym.
Ciekawostka: W tej bazylice jest grób Gian Lorenza Berniniegio. Jest ukryty, jesteście w stanie go znaleźć?
Ważne informacje:
Godziny otwarcia: 7.00-18.30
-
Dzieła Mitoraja i antyczna bazylika Santa Maria degli angeli e dei Martiri.
We wnętrzu antycznych term Dioklecjana, w XVI wieku dzięki geniuszowi Michała Anioła powstała bazylika Santa Maria degli Angeli e dei martiri. Jej ściany wzniesione ze starożytnych rzymskich cegieł, które dzięki swojemu intensywnemu ubarwieniu odbijają się na tle błękitnego nieba Wiecznego Miasta, kryją w swoim wnętrzu majestatyczna strukturę i dzieła współczesnego polskiego artysty – Igora Mitoraja. Już przy wejściu możemy podziwiać sztukę Mitoraja, który wykonał drzwi wejściowe.
Maryja klęczy, a wokół niej przestrzeń pęka i jej drobne cząsteczki, które są rozsiane w powietrzu
oznajmiają o nadejściu nowego świata, w którym powrót do raju jest możliwy dzięki męczeńskiej
śmierci Chrystusa na krzyżu.
Wewnątrz jest jeszcze jedna rzeźba polskiego artysty jest nią głowa św. Jana Chrzciciela która, znajduje się po lewej stronie od wejścia.
W bazylice możecie podziwiać obrazy, które niegdyś zdobiły ściany Bazyliki Św. Piotra, gdzie zostały (dla powodów związanych z konserwacja) zastąpione mozaikami.
Ważne informacje:
Godziny otwarcia: 8.00-13.00 i 16.00-19.00
-
Mozaiki z portretami papieży w bazylice San Paolo fuori le mura.
Bazylika powstała na grobie Św. Pawła, który w Rzymie zginał śmiercią męczeńską. Wzniesiona za czasów Konstantyna, przebudowana i powiększona w V wieku, i odrestaurowana w XIX wieku, po potężnym pożarze, który praktycznie doszczętnie zniszczył tę wczesnochrześcijańską budowlę. Obecna bazylika została wzniesiona na wzór tej antycznej a dzieła sztuki, które udało się ocalić przed ogniem do dzisiaj zdobią jej ściany.
,
W bazylice można przede wszystkim podziwiać mozaiki przedstawiające portrety wszystkich papieży, począwszy od Piotra po obecnego papieża Franciszka. Tradycja portretowania papieży jeszcze za ich życia rozpoczęła się w V wieku w związku z czym portrety są wiarygodne i w pełni odzwierciedlają prawdziwe rysy minionych papieży.
Najważniejsze dzieła sztuki, które możecie zobaczyć wewnątrz to:
- Piękne mozaiki, które zdobią łuk triumfalny i apsydę (chociaż mozaiki zostały w dużej mierze zrekonstruowane po pożarze).
- Pod ołtarzem znajduje się grób Apostoła Narodów, Św. Pawła.
- XII wieczny kandelabr paschalny wykonany przez Vasaletto przestawiający sceny męki Pańskiej.
Ważne informacje:
Godziny otwarcia: 7.00 – 18.00
