Wielkanoc w Rzymie – Wielki Czwartek
Zbliżają się Święta, tak też i post poświęcony będzie tradycje Wielkanocne. Są one bogate i charakterystyczne a to zważywszy na fakt, że do roku 1870 Rzym był przede wszystkim stolicą Państwa Papieskiego, w związku z czym Wielki Post i Święta Wielkanocne były tutaj obchodzone szczególnie uroczyście i z wielką celebrą.
Podczas Wielkiego Postu wszyscy Rzymianie musieli przestrzegać pewnych reguł obyczajowych. Na przykład, przez cały ten okres „kurtyzany” nie mogły pokazywać się publicznie a z kolei nazwiska tych, którzy nie uczestniczyli w tym czasie w modlitwach, były wypisywane na kolumnie, która stała na Wyspie Tyberyjskiej.
Tradycje Wielkanocne: Odwiedzanie grobów.
Do tradycji Wielkanocnej należało też chodzenie do grobów w Wielki Czwartek. W ten dzień w kościołach święty sakrament był przenoszony do tak zwanej „Ciemnicy” gdzie pozostawał aż do odprawiania liturgii w Wielki Piątek. We Włoszech tego rodzaju ołtarze są nazywane altare di reposizione i zgodnie z tradycją są one zawsze pięknie przyozdobione. W ludowej, rzymskiej tradycji – i nie tylko – ołtarze te przyjęto też określać słowem sepolcri (grób), dlatego też Wielkoczwartkowe odwiedzanie tych ołtarzy, pospolicie przyjęto nazywać andare a fare i sepolcri czyli odwiedzaniem grobów.
Jeden z najpiękniejszych tego rodzaju ołtarzy, jednocześnie jedyny, który od momentu powstania – w połowie XIX wieku – do dziś nie zmienił swojego wyglądu znajduje się w rzymskim kościele Santa Maria dell’Orto (od Ogrodów) na Zatybrzu.
Santa Maria dell’Orto na Zatybrzu.
Kościół znajduje się pod opieką arcybractwa Archikonfraternia di Santa Maria dell’Orto skupiającego różne grupy osób zajmujących się produkcją i sprzedażą żywności.
Nazwa kościoła Santa Maria dell’Orto – Świętej Maryi od Ogrodów może świadczyć o tym, że do końca XV wieku był to teren niezamieszkały, którego większość stanowiły pola uprawne i ogrody zaopatrujące Rzym w płody rolne (warzywa i owoce). Według przekazów, na jednym z murów rozdzielających sąsiadujące ze sobą pola namalowany był wizerunek Matki Bożej. Przed nim, znów zgodnie z z tym przekazem, modliła się o powrót do zdrowia pewna chora osoba. Kiedy modlitwy jej zostały wysłuchane, w podziękowaniu za cudowne uzdrowienie, zaczęła ona codziennie przychodzić w to miejsce i pod wizerunkiem Świętej Panienki zapalać świeczkę. Tak narodził się kult Maryi od Ogrodów. W tym miejscu, w XVI wieku powstał kościół, którym zaopiekowali się rolnicy, ogrodnicy i sprzedawcy żywności. Ślady tej opieki znalazły swój trwały wyraz w dekoracjach zdobiących ściany kościoła.
Macchina delle 40 ore.
Co roku, w Wielki Czwartek w kościele Santa Maria dell’Orto ustawiana jest tak zwana La macchina delle quarantore w dosłownym tłumaczeniu maszyna czterdziestu godzin. Co to ma oznaczać?
Słowo maszyna (macchina) wywodzi się łaciny, w której słowem tym określano przedmiot złożony z wielu części. Faktycznie to można przyjąć, że chodziło naprawdę o olbrzymi świecznik wyrzeźbiony z pokrytego zlotem drewna i składający się z bardzo wielu przeróżnych części. Raz do roku bywa on dekorowany 213 świecami, zapalanymi wieczorem w Wielki Czwartek i palącymi się przez całą noc aż do świtu następnego dnia.
Zaś słowo 40 godzin (quarantore) ma symbolizować czas spoczywania ciała Chrystusa w grobie, które według tradycji chrześcijańskiej właśnie tyle godzin w nim pozostawało aż do Zmartwychwstania.
W Wielki Czwartek kościół Santa Maria dell’Orto jest otwarty aż do północy aby dać szansę wszystkim wiernym pomodlenia się przed Najświętszym Sakramentem.
Link do krótkiego filmu o tym jak jest składana la Macchina delle Quarantore (film jest po włosku).
